Stres Yönetimi Nasıl Yapılır? Stres ile Baş Etme Yöntemleri

Yoğun iş hayatı, ikili ilişkiler, sınav kaygısı, mali problemler, başka bir şehre taşınma, çocuklar, zaman problemleri kısacası hayat içinde yaşanan tüm zorluklar ve sıkıntılar stres kaynaklarıdır. Vücudun yaşanan değişikliklere ve zorluklara karşı verdiği doğal teki stres olarak tanımlanabilir. Stres hakkında daha detaylı bilgiler için “Stres nedir?” yazımızı inceleyebilirsiniz. Aslında stres kişiyi hayatın zorluklarına karşı motive eden ve kişinin kişisel geliminin tamamlanmasında önemli rol oynar. Stres durumunda vücutta salgılanan hormonlar kişinin dikkatini toparlamasına ve daha uyanık olmasına yardımcı olabilir. Örneğin önemli bir sınavın yaklaştığı tarihlerde kişi çalışmak için daha motivedir ve tüm algıları açıktır. Sınav kaygısı ile stres birbirinden farklı bir durumdur. Sınav kaygısı hakkında merak ettiğiniz bilgilere “sınav kaygısı nedir?” yazımızdan ulaşabilirsiniz. Ancak sürekli strese maruz kalmak vücuda hem psikolojik hem de fizyolojik anlamda zarar verebilir.

Stres hayatın bir parçasıdır, stresten uzak durmak sizi zorlayabilir ancak stres yönetimi ile vücut üzerindeki etkilerini azaltmanız mümkün olabilir. Kaygı ve stres yönetimi hakkında merak ettiğiniz tüm detaylar ile “Stres Yönetimi Nedir?” ve “Stres yönetimi eğitimi nasıl yapılır?” sorularının cevabı için okumaya devam edin…

İçerikler (Gizle -) (Göster +)

1. Stres Yönetimi Nedir?

   1. Sağlıklı Beslenme

   2. Düzenli Egzersiz

   3. Kaliteli Uyku

   4. Farkındalığı Artırma

   5. Sosyalleşme

2. Stres Yönetimi Nasıl Yapılır?

   1. Birinci Aşama: Strese Neden Olan Faktörleri Ortadan Kaldırın

   2. İkinci Aşama: Koşulları Kabullenmek

   3. Üçüncü Aşama: Vazgeçmek

   4. Dördüncü Adım: Stres Risklerini Azaltmak

3. Stresin Neden Olabileceği Hastalıklar Nelerdir?

   1. Kalp Hastalıkları

   2. Astım

   3. Obezite

   4. Depresyon ve Anksiyete

   5. Baş ağrıları

   6. Gastrointestinal bozukluklar

Stres Yönetimi Nedir?

Hayatın akışı içinde kişiyi zorlayan, sıkıntıya sokan ve hem fiziksel hem de psikolojik anlamda ciddi sağlık sorunlarına yol açan stres kaynaklarını ortadan kaldırmak, stresi hayatınızdan tamamen çıkarmanın en basit yoludur. Ancak bu her zaman geçerli olmayabilir. Örneğin iş hayatı sizi strese soksa da mali açıdan rahat olmanız için çalışmanızın gerekli olması gibi durumlar değiştirilmesi oldukça zordur. Yaşamınızdaki sıkıntılı ve zorlu durumlarla baş etmenizi sağlayan stratejilerin tümü stres yönetimi olarak tanımlanır. Stres yönetimi teknikleri, kişinin hem fiziksel hem de psikolojik anlamda güçlenmesini sağlayan, sorunlar karşısında çözüm yolları üretmeye teşvik eden ve sıkıntılarla baş etme becerilerini geliştiren stratejileri kapsar. (1)(3) Hem özel hem de iş hayatında stres yönetimi için en önemli adım yaşam tarzı değişiklikleridir. Stres ile baş etme yeteneğini artıran bu değişiklikle aşağıdakileri kapsayabilir:

Sağlıklı Beslenme

Stres ile mücadele etmenin en iyi yolu sağlıklı bir vücuda sahip olmaktır. Sağlıklı bir vücudun temelini yeterli ve dengeli beslenme oluşturur. Taze sebze ve meyveler ile desteklenen sağlıklı bir beslenme programını takip ederek vücudun stresle mücadele etme yeteneğinin gelişmesine destek olabilirsiniz. Şeker ve yağ içeriği yüksek işlenmiş gıdalar ile sigara, alkol gibi sağlıksız zararlı alışkanlıkları terk etmek stres ile daha kolay baş etmenizi destekleyebilir.^{4 5 6}

Düzenli Egzersiz

Düzenli antrenman yapmak öfke ve stres yönetimi için oldukça etkili bir yöntemdir. Temiz havada yürüyüşe gitmek, işyerinde masa başı egzersizleri yapmak ya da bir spor salonuna üye olmak stresli bir ortamda rahatlamanıza katkıda bulunabilir.^{4 5 6}

Kaliteli Uyku

Uyku vücudun tam olarak dinlendiği ve ertesi güne hazırlandığı eşsiz bir süreçtir. Uykusuzluk strese, streste uykusuzluğa neden olabilir. Kaliteli uyku için uyku saatlerini düzenleyebilir, yatmadan önce kafeinli içeceklerden ve teknolojik cihazlardan uzak durmayı deneyebilirsiniz.^{4 5 6}

Farkındalığı Artırma

Anın farkında olmak, geçmişi ya da geleceği değil içinde bulunduğunuz zamanı yaşamak stres yönetimini kolaylaştırabilir. Geçmişe takılı kalmak ya da gelecek kaygılarına yoğunlaşmak an içindeki stres etkilerini artırabilir. Yoga, pilates, meditasyon, farkındalık ve nefes egzersizleri gibi gevşeme teknikleri ile stresli ortamlarda rahatlamanın yollarını keşfedebilirsiniz.^{4 5 6}

Sosyalleşme

Arkadaşlarınız, aileniz ve sevdiğiniz diğer insanlara vakit ayırıp onlarla güzel zamanlar geçirmek hem zihinsel hem de duygusal açıdan rahatlamanızı sağlayabilir. Strese neden olan etkenleri başkalarıyla paylaşabilmek ve zor zamanlarda duygusal destek almak sıkıntılarla mücadele etmenizi kolaylaştırabilir. Öğle arası iş arkadaşınızla kısa bir kahve molası verebilir, arkadaşınızla sinemaya gidebilir ya da bir spor salonuna üye olarak yeni arkadaşlar edinebilirsiniz. Sosyalleşme, stresin etkilerini azaltabilir.^{4 5 6}

Stres Yönetimi Nasıl Yapılır?

Stres yönetimi, yaşamı zorlaştıran ve kişiyi sıkıntıya sokan etkenleri belirleyip onların etkileri ile mücadelenizi kolaylaştırmayı amaçlar. Öncelikle hayata karşı olumlu bakış açısına sahip olmaya çalışmak ve sınırları belirlemek önemlidir.^{6 7 8 9} Kriz ve stres yönetimi için aşağıdaki 4 aşamalı süreci takip edebilirsiniz.

Birinci Aşama: Strese Neden Olan Faktörleri Ortadan Kaldırın

Stresin nedenini ortadan kaldırmak stres yönteminin temelini oluşturur. Stresli bir iş ortamından ayrılmak ya da ilişkiyi sonlandırmak stresin ortadan kalkmasını sağlayabilir^{.6 7 8 9}

İkinci Aşama: Koşulları Kabullenmek

Strese neden olan faktörü ortadan kaldırmak her zaman mümkün olmayabilir. Ancak strese girdiğinizde pozitif bir tutum sergileyebilmek stres yönetiminin önemli bir adımıdır. Sorunlu bir ilişkiniz var ve partnerinizle ayrılmak istemiyorsanız, bir ilişki terapistinden yardım alarak sorunların çözümü için destek sağlayabilirsiniz.^{6 7 8 9}

Üçüncü Aşama: Vazgeçmek

Bazen strese neden olan durumu değiştirememek stresin asıl kaynağını oluşturabilir. Sürekli kontrol altında tutmaya çalışmak yerine strese neden olan durumları ya da olayları görmezden gelmek ya da vazgeçmek gerekebilir.^{6 7 8 9}

Dördüncü Adım: Stres Risklerini Azaltmak

Stres kaynaklarının etkilerini minimuma indirmek için sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapma, sosyalleşme gibi yaşam tarzı alışkanlıklarını değiştirebilirsiniz. Ayrıca nefes egzersizleri ve gevşeme teknikleri ile stres riskleri ile mücadele yeteneğini geliştirebilirsiniz.^{6 7 8 9}

Stresin Neden Olabileceği Hastalıklar Nelerdir?

Strese neden olan hastalıkları tanımlayabilmek için öncelikle stres belirtilerini bilmek gerekir. Stres nedenleri ve belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Sizin için yüksek kaygı ve stres yaratan bir durum bir başkası için oldukça önemsiz olabilir. Ayrıca stresi algılama biçimindeki değişiklikler de farklı belirtilere neden olabilir. Genellikle stres ve kaygı bozukluğu belirtileri aşağıdakileri kapsar:

• Dikkat eksikliği ve odaklanma kabiliyetinde azalma
• Özgüven eksikliği, değersizlik hissi,
• Unutkanlık,
• Sorumluluktan kaçma, erteleme alışkanlığı
• Aşırı sinirlilik
• Cinsel istekte azalma
• Halsizlik, yorgunluk, isteksizlik
• Enerjide düşme
• Ağız kuruluğu
• Kulak çınlamaları
• İştah değişiklikleri
• Gerginlikten kaynaklanan vücut ağrıları
• Tırnak yeme
• Sürekli tekrarlayan hareketler (Tempo tutma, dizleri birbirine vurma gibi).^9 10

Bu belirtiler genellikle strese neden olan aşağıdaki hastalıkların göstergesi olabilir:

Kalp Hastalıkları

Stres anında salgılanan hormonlar kalp atış hızını, kolesterolün kan dolaşımına salınmasını ve kan basıncını artırabilir. Tüm bu etkenler kalp krizi ve kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırabilir.¹¹

Astım

Yapılan çalışmalar stresin astım krizlerini kötüleştirebileceği ve ebeveynlerdeki kronik stresin çocuklarda astım gelişme riskini artırabileceği yönündedir. ¹¹

Obezite

Stres altındayken kortizol hormonları artar ve bu durum karın bölgesinde yağ birikimini artırarak obeziteye neden olabilir. Obeziteye bağlı olarak diyabet gelişme riski de artabilir ¹¹

Depresyon ve Anksiyete

Kronik stres, depresyon ve anksiyetenin en önemli nedenidir. Stres yönetimi ile strese neden olan faktörlerin etkisi azaltıldığında depresyon ve anksiyete semptomları da hafifleyebilir.¹¹

Baş ağrıları

Stres kaynaklı baş ağrıları en çok yaşanan sağlık problemlerinden biridir. Migren ve gerginlik tipi baş ağrıları, stres etkenleri ortadan kaybolduğunda hafifleme eğilimindedir.11

Gastrointestinal bozukluklar

Kabızlık, ishal, ülser, reflü, irritabl bağırsak sendromu gibi mide bağırsak hastalıkları stres nedeniyle oluşmayabilir ancak bu hastalıkların semptomları strese maruz kalındığında şiddetlenebilir.¹¹

Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.