Anksiyete, günümüzde pek çok kişiyi etkileyen yaygın bir ruh sağlığı problemidir. Endişe ve korku hislerinin aşırı ve kontrol edilemez biçimde yaşanmasıyla kendini gösterir. Yazının geri kalanında anksiyete belirtileri hakkında daha detaylı bilgi alabilir, bu durumla başa çıkmak için uygulanabilecek yöntemleri öğrenebilirsiniz.
İçerikler (Gizle -) (Göster +)
-
Anksiyete Nedir?
-
Anksiyete Belirtileri Nelerdir?
-
Anksiyete Neden Olur?
-
Anksiyete Nasıl Teşhis Edilir?
-
Anksiyete Nasıl Geçer?
-
Anksiyete Bozukluklarının Türleri Nelerdir?
-
Yaygın Anksiyete Bozukluğu (GAD)
-
Panik Atak
-
Fobiler
-
Sosyal Anksiyete
-
Ayrılık Anksiyetesi
-
Anksiyete Kimlerde Görülür?
Anksiyete Nedir?
“Anksiyete bozukluğu nedir?” sorusuna “günlük yaşamda karşılaşılan zorluklar karşısında hissedilen aşırı endişe ve korku durumu” şeklinde yanıt verilebilir. İnsanlar, iş yerinde bir sorun yaşadığında ya da tıbbi bir testin sonuçlarını beklerken bu duyguları yaşayabilir. Ancak bu hislerin geçici olması beklenir ve genellikle birkaç gün içinde azalır. Fakat bazı bireyler için anksiyete, yalnızca geçici bir endişeden daha fazlasıdır ve haftalar, aylar hatta yıllar boyunca devam edebilir. Zamanla daha da kötüleşebilir ve günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir. Bu durumda, kişinin bir anksiyete bozukluğu olduğu söylenebilir.1
Anksiyete Belirtileri Nelerdir?
Anksiyete, bedenin olası tehlikelere karşı "savaş ya da kaç" tepkisiyle yüksek alarma geçmesiyle ortaya çıkar. Bu durum, kişide çeşitli anksiyete belirtileri yaratır. Anksiyete hissettiğinizde genelde gerginlik, huzursuzluk ya da endişe gibi duygular ön plandadır. Tehlike, panik veya korku hissi de bu durumla sıkça bağlantılıdır. Anksiyete fiziksel belirtileri arasında ise hızlı kalp atışı, hızlı nefes alıp verme ya da hiperventilasyon, terleme, kaslarda titreme veya seğirme, güçsüzlük ve bitkinlik bulunur. Kişiler, endişe duydukları konular nedeniyle odaklanmakta zorlanabilir ve uykusuzluk çekebilirler.1
Sindirim veya gastrointestinal sorunlar gibi fiziksel rahatsızlıklar da anksiyete ile ilişkilendirilebilir. Anksiyete tetikleyicilerinden kaçınma isteği, takıntılı düşünceler ve aynı davranışları tekrar tekrar gerçekleştirme eğilimi, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) da belirtiler arasında yer alabilir. Ayrıca, geçmişte yaşanan olaylarla bağlantılı anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) da anksiyete göstergesi olabilir. Panik ataklar ise korku ve sıkıntının hızla tavan yaptığı, kalp çarpıntısı, terleme, titreme gibi belirtilerle kendini gösteren ve aniden başlayan yoğun anksiyete epizodlarıdır.1
Anksiyete Neden Olur
Yaygın anksiyete bozukluğu nedenleri tam olarak anlaşılmış değildir. Ancak bazı yaşam deneyimleri, özellikle travmatik olaylar, bazı kişilerde anksiyete bozukluklarını tetikleyebilir. Diğer yandan anksiyete, bazı kişilerde altta yatan bir sağlık sorunu ile bağlantılı olabilir. Örneğin; kalp hastalıkları, diyabet, hipertiroid gibi tiroid problemleri, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve astım gibi solunum bozuklukları, ilaç kötüye kullanımı veya yoksunluğu, kronik ağrı veya irritabl bağırsak sendromu gibi tıbbi problemler anksiyete ile ilişkilendirilebilir.2
Anksiyete ayrıca bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir. Eğer ailenizde anksiyete bozukluğu olan bir yakınınız yoksa, çocukken anksiyete bozukluğunuz olmadıysa, belirli şeylerden veya durumlardan kaçınmıyorsanız ve buna rağmen yaşam doğal akışıyla ilişkili olmayan ani bir anksiyete krizi yaşıyorsanız, anksiyetenizin altında yatan tıbbi bir durum olabilir.2
Anksiyete atağı riskini artıran diğer faktörler arasında ise travma, ciddi bir hastalık nedeniyle stres, kişilik bozukluğu, diğer zihinsel sağlık bozuklukları ve ailede anksiyete bozukluğu geçmişi, ilaç veya alkol kullanımı ya da yoksunluğu bulunur.2
Anksiyete Nasıl Teşhis Edilir?
Anksiyete teşhisi koymak için ilk adım, genellikle kişinin yaşadığı belirtileri detaylı bir şekilde doktora anlatmasıdır. Doktor, kişinin fiziksel sağlık durumunu değerlendirmek için bir dizi tıbbi test yapabilir. Bu testler, anksiyete krizi altında yatan başka tıbbi durumların olup olmadığını anlamak için önemlidir. Psikolojik değerlendirme de yine önemli bir adımdır. Bu değerlendirme, kişinin duygu, düşünce ve davranışlarını kapsamlı bir şekilde inceleyerek anksiyete bozukluğunun varlığını ve türünü belirlemeyi amaçlar. Bu süreçte kişinin ayrıca anksiyete ile ilgili yaşadığı olayları, ne zaman ve nasıl tetiklendiğini detaylı bir şekilde açıklaması gerekebilir. Doktor veya psikolog, bu bilgileri kullanarak kişiye özgü bir teşhis koyar ve uygun tedavi yöntemlerini önerir. Böylece, kişinin anksiyete ile başa çıkma süreci, bilinçli ve yönlendirilmiş bir şekilde başlamış olur.3
Anksiyete Nasıl Geçer?
Anksiyete ile başa çıkmanın pek çok yolu vardır ve bu süreç, öncelikle doğru mental desteği almakla başlar. Öncelikle bir psikoloğa, ilaç tedavisine gerek duyulursa bir psikiyatriste gidebilirsiniz. Tedavi sürecinin zaman alabileceğini ve en iyi sonuç için hekiminizin yönergelerini takip etmeniz gerektiğini unutmayın.1 Bunların yanı sıra:
- Düzenli egzersiz yapmak, stres ve anksiyeteyi azaltmada yardımcı olabilir.
- Sigara içmeyi bırakmak ve kafeinli içecekleri azaltmak faydalıdır.
- Meditasyon, mantra tekrarlamak, görselleştirme teknikleri uygulamak ve yoga yapmak gibi rahatlama ve stres yönetimi teknikleri anksiyeteyi hafifletebilir.
- Yeterli uyku anksiyete hissini azaltabilir.
- Sağlıklı beslenmek vücudu güçlendireceğinden anksiyete ile mücadele etmenize yardımcı olabilir.1
Anksiyete Bozukluklarının Türleri Nelerdir?
Birçok farklı türde anksiyete bozukluğu vardır. Bunlardan birkaçına dair detayı aşağıda bulabilirsiniz:
Yaygın Anksiyete Bozukluğu (GAD)
Yaygın anksiyete bozukluğu, kişinin gerçekçi olmayan düzeyde endişe ve gerilim hissettiği bir durumdur. Sıklıkla sağlık, iş, okul ve ilişkiler gibi çeşitli konularda aşırı kaygı yaşanır. Bu endişe, bir konudan diğerine sürekli olarak devam edebilir. Bu anksiyete türünün fiziksel belirtileri arasında huzursuzluk, konsantrasyon güçlüğü ve uyku problemleri bulunur.4
Panik Atak
Panik bozukluğu, ani ve şiddetli panik ataklarla karakterizedir. Bu ataklar, genellikle diğer anksiyete türlerinden daha yoğun duygular içerir. Panik ataklar, belirli bir tetikleyici olmaksızın aniden başlayabilir veya korku duygusu hissedildiğinde ortaya çıkabilir. Panik atak sırasında terleme, kalp çarpıntısı ve göğüs ağrısı gibi belirtiler yaşanabilir.4
Fobiler
Fobiler, belirli durumlar veya nesnelere karşı yoğun bir korku durumudur. Örneğin; yılan veya yükseklik korkusu gibi fobiler, kişinin günlük aktivitelerden kaçınmasına neden olabilir. Hatta fobilerin, kişinin tetikleyici durumlardan kaçınmak için çok zaman harcamasına sebep olduğu söylenebilir.4
Sosyal Anksiyete
Sosyal anksiyete, günlük sosyal durumlar karşısında aşırı endişe ile karakterizedir. Kişiler, başkalarının kendilerini yargılayacağından veya utanç verici bir duruma düşeceğinden korkabilir. Bu nedenle sosyal anksiyetesi olan bireyler, sosyal ortamlardan tamamen kaçınma eğilimi gösterir.4
Ayrılık Anksiyetesi
Bu durum genellikle çocuklar veya ergenler arasında görülür. Ayrılık anksiyetesi, aile bireylerinden ayrı kalmaktan duyulan yoğun korku ile karakterizedir. Ayrılık anksiyetesi olan çocuklar, uzaklaştıkları anda ebeveynlerinin zarar göreceğinden veya söz verdikleri gibi geri dönmeyeceklerinden korkabilir.4
Anksiyete Kimlerde Görülür?
Anksiyete bozuklukları, genetik ve çevresel etkenlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Eğer kişi utangaç veya yeni insanlar ve durumlar karşısında tedirgin ise anksiyete riski artabilir. Çocukluk veya yetişkinlik döneminde yaşanan stresli veya zorlayıcı olaylar, ailede anksiyete veya diğer ruh sağlığı sorunlarının bulunması, tiroid hastalıkları ve kalp ritim bozuklukları gibi sağlık problemleri de bu riski artırabilir. Anksiyete bozuklukları özellikle kadınlarda daha yaygındır. Bunun nedeninin kadın hormonlarının etkisi olduğu görülmüştür. Erkeklerde ise kadınlara göre daha fazla bulunan testosteron hormonu, anksiyeteyi azaltabilir.4
Anksiyete belirtileri ve başa çıkma yollarını ele aldık. Bunların yanı sıra “Aşırı Sinirlilik Neden Olur?”, “Sürekli Uyku Hali Neden Olur?” ya da “Halsizlik ve Yorgunluk Neden Olur?” gibi bağlantılı olabilecek konularda da okuma yapabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
